مبانی نظری پاسخگویی سازمانی

پاسخگویی سازمانی

پاسخگویی، مسئله ­اي مهم و چالش­ آور در نظام هاي اداري و سیاسی بیشتر کشورها بوده و هست. در سازمانهاي دولتی که امروزه دستخوش تغییرات زیادي شده ­اند، مسأله پاسخگویی مبتنی بر این فرض است که تصمیمات و اقدامات کارگزاران همواره بر امور اقتصادي، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع اثر می­ گذارد (نویسنده/نویسندگان، سال: صفحه).

پاسخگويي يكى از ضرورت­هاى كليدي مديريت دولتي در شرايط كنوني است و بهترين الگوهاى حكمرانى مردم­سالار مادامى كه نتوانند كسانى را كه قدرت را در اختيار دارند، در برابر شهروندان پاسخگو نمايند، كاملاً ناكارآمد و آسيب پذير تلقي مى­ گردند. در حقيقت پاسخگويي يكى از اركان اصلي مديريت دولتي است كه تصويري از عدالت، برابري، اعتماد و انصاف را به ذهن متبادر مى­سازد و مى­تواند براي بهبود شرايط و اثربخشي مديريت دولتي مورد استفاده قرار گيرد (نویسنده/نویسندگان، سال: صفحه).

پاسخگویی مفهوم پیچیده­ ای دارد و ابزاری است برای دادن توضیح متعهدانه اعمال و تصمیمات یک فرد یا نهاد به فرد یا نهاد دیگری که همراه آثار حقوقی، سیاسی و اداری لازم است. پاسخگویی مجموعه ­ای است از روابط اجتماعی که براساس آن شخص برای توضیح و توجیه رفتار خود با دیگران و سایرین احساس تعهد می­ کند. به­ عبارت­ دیگر، فرد اجبار و اصرار دارد به توضیح و توجیه روابط خود با دیگر افراد بپردازد. پاسخگویی یکی از راه­های ایجاد اعتماد عمومی، ارتقای حاکمیت دموکراتیک، بهبود ارائه خدمات و توانمندسازی شهروندان است.

پاسخگویی در سازمان بر مبنای نیاز سازمان به اعمال نظارت بر رفتار کارکنان، گروه های کارکنان و در نهایت، واحدهای سازمانی است. دامنه سازوکار پاسخگویی را می توان از رسمی (مثل نظام ارزشیابی عملکرد، رویه ارائه گزارش مالی) تا غیررسمی (مثل احساس وفاداری به سازمان) در نظر گرفت. باید توجه داشت که می­توان سازوکارهای رسمی و غیررسمی را با یکدیگر ادغام کرد، مثلاً در مورد تلاش هر سازمانی برای استقرار هنجار فرهنگی با کمک روشهایی همچون جامعه­ پذیر رسمی (اغلب به شکل پذیرش نقش مرشدی) و سازکارهای غیر رسمی (مثل رفتار مدیر عامل و دیگر مدیران عالی رتبه در یک گردش تفریحی).

پاسخگویی به منزله ادراك از دفاع یا توجیه رفتار یک فرد از نظر دیگری است و برای این منظور باید قدرت پاداش یا بازخواست بسته به ارزیابی از رفتار انجام شده وجود داشته باشد. سازمانها، نظامهای اجتماعی­ اند که انتظارات مشترکی همچون هنجارهای اخلاقی را دارند. افراد فعال در چنین نظامهای اجتماعی از بابت اقداماتشان پاسخگو بوده و مسئول فعالیت­هایشان هستند. اشخاص به واسطه حقوق، قوانین و انتظاراتشان، طریقی که رفتار یا عملکردشان ارزیابی می­ شود و از طریق سازوکارهای نظارت اجتماعی همچون انتظارات مطرح شده، پاسخگو هستند (نویسنده/نویسندگان، سال: صفحه).

ادامه متن در فایل پیوستی

فهرست مطالب ادامه متن:

تاریخچه مفهوم پاسخگویی

تعریف پاسخگویی

انواع پاسخگویی

اهداف پاسخگویی در سازمانها

کارکردهای پاسخگویی

كژكاركردهاي پاسخگويي

پیشینه نظری تحقیق

رویکردهای پاسخگویی سازمانی

الف. رویکرد هنجاری

ب. رویکرد توصیفى

ج. رویکرد مدیریت پاسخگو

د. نظریه پدیدارشناسی و پاسخگویی

مدل­های مطرح شده در خصوص پاسخگویی

مدل پاسخگویی سه بعدی بونز

مدل چارچوب مكعبی فرایندهای ارزشیابی و پاسخگویی

مدل ماتريسي و دوبعدي  رامزك و دابنيك

پیشینه تجربی تحقیق

الف. پیشینه خارجی تحقیق

ب. پیشینه داخلی تحقیق

فهرست منابع و مآخذ